27.06.2024 Perşembe

Sınav Kaygısı Psikolog

Sınav kaygısı, önceden öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili bir şekilde kullanılmasını engelleyen ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı hissidir.

Sınav kaygısı, önceden öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili bir şekilde kullanılmasını engelleyen ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı hissidir. Sınav kaygısı yaşayan kişi, sınav anında bilgileri hatırlamakta zorlanır veya unutur. Bu sorunun temel kaynağı da başarısız olacağına dair duyulan korkudur.

Birçok öğrenci sınava gireceği zaman kaygı duyar. Özellikle liseye ve üniversiteye geçiş sınavları gibi büyük sınavların olduğu senelerde öğrencilerin sınav kaygısı yaşaması oldukça sık görülen bir durumdur. 

Normal koşullarda sınava yönelik duyulan kaygı; öğrencinin daha çok çalışmasına, sorumluluk sahibi olmasına ve derslerine daha iyi odaklanmasına yardımcı olur. Bu çeşit bir kaygı; öğrenci için faydalı, gerekli ve işlevseldir. Ancak öğrencinin önceden öğrendiği bilgileri unutmasına veya etkili bir şekilde kullanamamasına yol açan sınav kaygısı daha farklıdır. Bu kaygı o kadar yoğundur ki öğrencinin hayatını olumsuz yönde etkiler. Öğrencinin algı yeteneğinin zayıflamasına, dikkatinin dağılmasına ve konsantrasyonunun bozulmasına neden olur. Bu da öğrencinin başarılı olması konusunda büyük bir engeldir. Aynı zamanda bu şekilde görülen bir sınav kaygısı kişinin psikolojik ve fiziksel sağlığına zarar verebileceği gibi işlevselliğini, ilişkilerini ve günlük hayatını olumsuz yönde etkiler. 

Sınav Kaygısının Belirtileri 

Sınav kaygısı yaşayan öğrenci; sınava girmeden önce, sınava girdiğinde ya da sınava dair konuşmaların olduğu ortamda bulunduğunda birtakım zihinsel, duygusal, psikolojik ve fiziksel belirtiler yaşar.

Zihinsel Belirtiler: Sık sık kendini eleştirme, sınav anında ya da öncesinde başına kötü bir şey geleceğine dair korku, özgüven eksikliği, algılama yeteneğinde zayıflama, dikkat ve konsantrasyonda bozulma, odaklanma sorunları, bilgileri hatırlamada zorluk yaşama, zihinsel becerileri zayıflaması. 

Kişi kaygı duygusunu yoğun bir şekilde yaşadığında en başta algılama becerilerinde olmak üzere zihinsel becerilerinde zayıflama görülür. Algı yeteneğinin zayıflaması ile kişi okuduğunu anlamakta ve bilgilerini hatırlamada zorlanır. Bu da performans düşüklüğüne neden olur.

Psikolojik / Duygusal Belirtiler: Huzursuzluk, tedirginlik, endişe, sıkıntı, öfke, depresif ruh hali, ağlama, başarısız olma korkusu, çalışma konusunda isteksizlik veya erteleme, sınav hakkında konuşmaktan kaçınma, sınava yönelik sorulan sorulardan rahatsızlık duyma, sınav esnasında donup kalma.

Fiziksel Belirtiler: Yorgunluk, halsizlik, titreme, terleme, ağız kuruluğu, mide bulantısı, karın ağrısı, baş ağrısı, çarpıntı, kalp atışında hızlanma, baş dönmesi, nefes sıkışması.

Sınav Kaygısının Nedenleri

Aile ve sosyal çevrenin beklentileri ve baskıları: Etrafındakilerin kendisine yönelik yüksek beklentiye sahip olduğunu bilen veya ailesi tarafından baskıya maruz kalan öğrencilerde birtakım psikolojik sorunlar ve beraberinde yoğun kaygı hissi yaşanabilir. 

Mükemmeliyetçi veya rekabetçi kişilik yapısı. 

Sınav yükünün fazla olması.

Öğrencinin ders yükünün altından kalkamaması

Doğru çalışma stratejisini bulamamak.

Sınava yeterince hazırlanmamak.

Sınavı hayattaki başarının tek kriteri olarak algılama. 

Sınav Kaygısıyla Nasıl Baş Edilir?  Sınav Kaygısı Psikolog Danışmanlığı Nasıl Olur?

1) Sınav kaygısıyla sağlıklı bir şekilde baş edebilmek için ilk adım uyku ve yeme alışkanlarını düzenlemek. Eğer çok fazla uyuyor ya da uyumakta çok zorlanıyorsan hem fiziksel hem de psikolojik sağlığına zarar verebilirsin. Çünkü böyle bir uyku düzeni; gün içinde kendini yorgun ve halsiz hissetmene, dikkatinin dağınık olmasına ve odaklanma sorunu yaşamana yol açar

Aynı zamanda ihtiyacın olandan fazla ya da az yemek yiyorsan, genellikle sağlıksız yiyecekler tüketiyorsan bu da sana zarar verecektir. Yetersiz veya dengesiz bir beslenme, başta stres ve kaygı da olmak üzere ruh halini olumsuz yönde etkileyen durumlara yol açabilir. Yanısıra bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve daha kolay hasta olmana neden olur. Bu yüzden uyku ve yeme alışkanlarını düzenlemeli, sağlıklı bir yaşam şekli benimsemelisin.

2)Kendine uygun bir çalışma programı oluşturmalısın. Günün hangi saatlerinde ne çalışacağına dair bir plan; işlerini kolaylaştırır, verimli çalışmanı sağlar ve bu sayede kontrolün sende olduğunu hissedersin.

3)En büyük sorunlardan biri de odaklanamama, konsantrasyon bozukluğudur. Bu sorunu aşabilmek adına odaklanmayı arttıran teknikler kullanabilir veya çalışmaya başlamadan önce zihnini rahatlatacak aktiviteler yapabilirsin. Bunun için önce bir keşif yapman gerekebilir. Sana ne iyi hissettirir? Örneğin; yürüyüş, meditasyon veya sakinleştirici müzik dinlemek. Sana iyi gelen ve zihnini rahatlatan bir aktivite bulmalısın.

4)Sınav anında yoğun kaygı duyuyorsan ve ne yapacağını nereden başlayacağını bilemiyorsan öncelikle kendine en güvendiğin dersten başlamak kaygı seviyenin azalmasına yardımcı olabilir. 

5)Sınav kaygısı ile baş edebilmede en etkili tekniklerden biri ise nefes ve gevşeme egzersizleridir. Nefes ve gevşeme egzersizleri; kaygı bozukluklarında da sıklıkla kullanılan bir tekniktir, oldukça işlevseldir. Sınava yönelik kaygınızın azalması, kendini daha iyi hissetmen, psikolojik iyi oluş hali gibi pek çok konuda sana fayda sağlayacaktır.

Eğer pek çok yöntem denemene rağmen sınav kaygısını aşamıyorsan ve yukarıda yazmış olduğum belirtileri yaşamaya devam ediyorsan mutlaka bir uzman psikologtan destek almalısın. Uzman psikolog ile yapacağın görüşmeler sayesinde yaşadığın sorunları rahatlıkla aşabilir ve sınav kaygınla sağlıklı bir şekilde baş edebilirsin.

Sınav Kaygısı Yaşayan Çocuğu Olan Anne Babalar Ne Yapmalı?

Sevgili anne babalar, çocuğunuzun bu süreçte sizin desteğinize ihtiyaçları var. Sınav kaygısı yaşayan çocuğunuzun yanında olmalı ve ona destek vermelisiniz. Sınav sonucu her ne olursa olsun onu her zaman sevdiğinizi, seveceğinizi ve ona güvendiğini belirtmelisiniz. Onu desteklerken fazla baskı kurmamaya ve ilgide de aşırı olmamaya özen gösterin.

Çocuğunuzu iyi tanımalı ve beklentilerinizi de ona göre oluşturmalısınız. Çocuğunuzun hangi alanda başarılı ve yetenekli olduğunu, hangi alana yönelmek istediğini bilip ona göre bir tutum sergilemelisiniz. Örneğin çocuğunuz spor alanında çok yetenekliyse ve bu alanda ilerlemek istiyorsa onun avukat olması konusunda ısrarcı olmak oldukça yanlış bir tutum olacaktır. Bu gibi bir beklenti hem çocuğunuzun sınav kaygısı yaşamasına hem de ilişkinizin hasar almasına neden olabilir.

Son olarak çocuğunuzu yaşıtlarıyla kıyaslamamaya özen gösterin. Bu tutum onun özgüveninin zedelenmesine, başarısız olmaya yönelik yoğun korku ve sınav kaygısı duymasına neden olabilir.